وقتي شخصي دچار برق گرفتگي ميشود، عبور جريان الکتريکي از طريق بدن ممکن است وي را از
هوش برده، منجر به توقف تنفس و حتي ضربان قلب وي شود. جريان الکتريکي ميتواند هم در محلي که
وارد بدن ميشود و هم در محلي که براي تخليه به «زمين» از بدن خارج ميشود، سوختگي ايجاد کند.
در بعضي موارد، جريان برق، گرفتگي عضلاني هم ايجاد ميکند که اين موضوع، مانع از قطع ارتباط
مصدوم با منبع برق ميشود. بنابراين وقتي به صحنه حادثه ميرسيد، امکان دارد که هنوز جريان
الکتريکي در بدن مصدوم برقرار باشد («برقدار»). آسيبهاي الکتريکي معمولاً در منزل يا محل کار و در اثر
تماس با منابع برق با ولتاژ پايين رخ ميدهند. همچنين ممکن است اين آسيبها در اثر تماس با منابع
برق با ولتاژ بالا (مثل خطوط انتقال نيروي افتاده روي زمين) هم رخ دهند. افرادي که با جريان ولتاژ بالا
دچار برقگرفتگي ميشوند، ندرتاً زنده ميمانند.
صاعقه
صاعقه يک جريان الکتريکي ناگهاني طبيعي است که از جو تخليه ميشود و در مسير خود، مقادير زيادي
از حرارت و نور را منتقل ميکند. صاعقه، تماس خود با زمين را از طريق نزديکترين ساختارهاي بلند
محوطه و احتمالاً هر شخصي که نزديک آن ساختار ايستاده باشد، برقرار ميکند. اصابت صاعقه ميتواند
به آتش گرفتن لباسها، زمين خوردن مصدوم و حتي مرگ آني منجر شود. هرچه سريعتر تمام افراد را از
محل اصابت صاعقه دور کنيد.
جريان ولتاژ بالا
تماس با جريان ولتاژ بالا (که معمولاً در خطوط نيرو و کابلهاي هوايي پرفشار وجود دارد) معمولاً به مرگ
فوري منجر ميشود. افرادي که زنده ميمانند، سوختگيهاي شديدي خواهند داشت. از اين گذشته،
اين شوک ميتواند با ايجاد اسپاسم عضلاني، مصدوم را به اطراف پرتاب کرده، آسيبهايي مثل
شکستگي ايجاد کند. جريان برق با ولتاژ بالا ميتواند تا 18 متر جهش («قوس») داشته باشد. اشيايي
مثل چوب خشک يا لباس نميتوانند از شما محافظت کنند. قبل از نزديک شدن به مصدوم، منبع جريان
برق بايد قطع شده باشد؛ در صورتي که خطوط نيروي هوايي در راهآهن آسيب ديده باشند، قطع منبع
برق بسيار حياتي خواهد بود. مصدوم احتمالاً بيهوش است. پس از آنکه از بيخطر بودن محل مطمئن
شديد، راه تنفسي مصدوم را باز کرده، تنفس وي را بررسي کنيد؛ آماده باشيد تا در صورت لزوم احياي
تنفسي و ماساژ قفسه سينه را آغاز کنيد (مبحث « اقدامات نجاتدهنده حيات » را ببينيد). در صورتي
که مصدوم در حال نفس کشيدن است، وي را در وضعيت بهبود قرار دهيد. علايم حياتي (سطح
پاسخدهي، نبض و تنفس) را مرتباً کنترل و ثبت کنيد.
جريان برق با ولتاژ بالا ناظران را از محل حادثهاي که در اثر جريان ولتاژ بالا رخ داده است، دور کنيد. فاصله
ايمن، بيش از 18 متر از منبع برق است.
جريان ولتاژ پايين
جريانهاي خانگي که در منازل و محلهاي کار مورد استفاده قرار ميگيرند، ميتوانند آسيبهاي جدي يا
حتي مرگ ايجاد کنند. حوادث معمولاً ناشي از کليدهاي برق خراب، سيمهاي برق لخت شده يا وسايل
برقي داراي نقص هستند. خصوصاً کودکان کم سن و سال در معرض خطر هستند (کودکان بهطور طبيعي
کنجکاو بوده، ممکن است انگشتان خود يا ساير اشياء را به داخل پريزهاي ديواري برق فرو کنند). آب (که
يک هادي قوي و خطرناک الکتريسيته است) ميزان خطر را افزايش ميدهد. تماس با يک وسيله برقي
بيخطر با دستهاي خيس يا در شرايطي که کف اتاق خيس باشد، خطر شوک الکتريکي را به مقدار
زيادي افزايش ميدهد.
هشدار!
در صورتي که مصدوم در تماس با جريان الکتريکي است، به وي دست نزنيد؛ ممکن است مصدوم
«برقدار» باشد و شما هم در معرض برقگرفتگي قرار بگيريد. هرگز از وسايل فلزي براي قطع تماس
الکتريکي استفاده نکنيد. روي يک ماده خشک نارسانا ايستاده، از يک وسيله چوبي استفاده کنيد.
آماده باشيد تا در صورت توقف تنفس مصدوم، احياي تنفسي يا ماساژ قلبي را تا رسيدن کمکهاي
اورژانس آغاز کنيد (عنوان « اقدامات نجاتدهنده حيات » را ببينيد).
آنچه شما ميتوانيد انجام دهيد
در صورتي که به محل انشعاب اصلي يا کنتور برق به سهولت دسترسي داريد، تماس بين مصدوم و منبع
برق را از طريق خاموش کردن آن، قطع کنيد. در غير اين صورت، دو شاخه را خارج کنيد يا کابل را درآوريد.
اگر به کابل، پريز يا محل انشعاب اصلي دسترسي نداريد، به موارد زير عمل کنيد:
براي محافظت از خود، روي يک ماده خشک نارسانا مثل يک جعبه چوبي، يک کفپوش پلاستيکي يا يک
دفترچه راهنماي تلفن بايستيد.
با استفاده از يک وسيله چوبي (مثل يک جارو)، اندامهاي مصدوم را از روي منبع الکتريکي کنار بزنيد و يا
منبع الکتريکي را از مصدوم دور کنيد.
اگر قطع تماس (مصدوم با منبع برق) با يک وسيله چوبي مقدور نيست، ضمن آنکه کاملاً مراقب هستيد
تا به مصدوم دست نزنيد، طنابي را به دور مچ پاي مصدوم يا بازوان وي حلقه کنيد و وي را از منبع جريان
الکتريکي دور کنيد.
تنها در صورتي که ضرورت دارد، مصدوم را با کشيدن بخشهايي از لباس که شل و خشک هستند، (از
منبع برق) دور کنيد. اين کار را تنها به عنوان آخرين تلاش انجام دهيد زيرا ممکن است مصدوم همچنان
«برقدار» باشد.
دور کردن منبع برق اگر نميتوانيد جريان الکتريکي را خاموش کنيد، بر روي يک ماده خشک نارسانا (مثل
يک دفترچه راهنماي تلفن) بايستيد و با استفاده از يک دسته جارو، منبع برق را از مصدوم دور کنيد. هرگز
مستقيماً به مصدوم دست نزنيد